sukienka (na) po domu

- dom drewniany/z cegły a wooden/brick house

- dom jednorodzinny a detached house

- musiał sprzedać dom rodzinny he had to sell the family house

- poszedł do domu he went home

- zostanę w domu I’ll stay at home

- przebywać poza domem to be away from home

- kręcić się po domu to hang around the flat/house

- pantofle/ubranie na po domu pot. indoor a. house shoes/clothes

- po domu zwykle nosiła dres she usually wore a tracksuit at home

- pochodzić z dobrego domu to come from a good home a. family

- młodzież ze szlacheckich domów young people from upper class families

- być bogatym z domu to come from a rich family

- dzieci wychowuje nie tylko dom it’s not only the home that contributes to a child’s upbringing

- w moim domu rodzinnym nie obchodziło się imienin in my family we didn’t celebrate name days

- postawić cały dom na nogi to wake up the whole house

- założyć dom to set up home a. house

- dom jest ważniejszy niż praca home is more important than work

- zajmować się domem to keep house

- prowadzić dom to run a. manage a household

- dom mody/wydawniczy/bankowy a fashion/publishing/banking house

- dom akademicki a hall of residence GB, a dormitory US

- dom maklerski a brokerage

- dom poprawczy a young offenders’ institution

- dom publiczny a brothel

- dom towarowy a department store

- dom dziecka a children’s home

- dom gry a gaming house, a casino

- dom kultury a community centre

- dom starców an old people’s home

- dom Habsburgów the house of Habsburg, the Habsburg dynasty

- dom Jagiellonów the Jagiellonian dynasty

- dom panujący the ruling house

- potomek królewskiego domu a descendant of a royal house

- z domu Kowalska née Kowalska

- zawsze pytano ją, jak nazywa się z domu people were always asking her what her maiden name was

- □ Biały Dom the White House

- Dom Boży książk. house of God

- dom bez klamek pot. madhouse pot.

- dom wariatów pot. (szpital psychiatryczny) madhouse pot., loony bin pot.; przen. (chaos) madhouse pot.; bedlam U

■ czuć się jak (u siebie) w domu to be a. feel at home

- czuj się jak u siebie w domu make yourself at home

- jestem/jesteśmy w domu! pot. now I/we get the picture! pot.

- gość w dom, Bóg w dom przysł. you’re very welcome

- wszędzie dobrze, ale w domu najlepiej przysł. East, (or) West, home’s best przysł., there’s no place like home przysł.

* * *

* * *

Loc. i Voc. -u

1. (= mieszkanie, domownicy, rodzina) home; w domu at home, in the home; być w domu be (at) home, be in; być poza domem ( chwilowo) be out; ( na dłużej) be away (from home); iść do domu go home; nikogo nie ma w domu there's nobody home; u kogoś w domu at sb's house l. place.

2. (= budynek mieszkalny) house.

3. (= budynek) building.

4. (= gospodarstwo domowe) household.

5. (= ród, dynastia) house; kin, family; z domu Czartoryska ( przy podawaniu nazwiska rodowego) née Czartoryska; pochodzić z dobrego domu come from a good family.

6. ( w zwrotach) być panem we własnym domu be a master of l. in one's own house; pot. rule one's roost; ciasny, ale własny dom a small home, but your own; czuć się jak u siebie w domu be l. feel at home; czuj się jak u siebie w domu make yourself at home; czynić honory domu do the honors; dom i ogród handl. home and garden; dwa/trzy itd. domy dalej two/three, etc. doors down l. up l. over (the road); głowa domu head of the household; mieć cały dom na głowie have to run the house; (na) po domu ( o ubraniach) house, indoor; sukienka (na) po domu house dress; odprowadzać kogoś do domu walk sb home; nie ma jak w domu l. wszędzie dobrze, ale w domu najlepiej east, west, home's best; home, sweet home; there's no place like home; no to jesteśmy w domu pot. przen. (= już wszystko w porządku) we're almost home, now we're cooking with gas, we're cool l. good; pan/pani domu master/lady of the house, host/hostess; postawić cały dom na nogi raise hell l. Cain; prowadzić otwarty dom keep open doors l. house; tęsknić za domem miss home; szklane domy glass houses; przen. castles in the air, pipe dream; wszystko dla domu handl. everything for the home; założyć dom set up house l. home; zarabiać na dom bring home the bacon; zaszyć się w domu lock o.s. (away) in one's house.

7. ( w złożeniach) Biały Dom polit. the White House; dom akademicki l. studencki uniw. dormitory, dorm; dom aukcyjny auction house; dom Boży l. modlitwy rel. house of God l. worship; dom dwurodzinny duplex (house); dom dziecka children's home; dom gry gambling house; dom kultury community center; dom maklerski fin. brokerage (house l. firm), broker; dom mody fashion house; dom opieki nursing home; dom otwarty open house; dom poprawczy reformatory, reform school; dom pogrzebowy funeral home; dom publiczny house of prostitution, brothel; dom rodzinny family home; dom starców old people's home; assisted living facility l. home; dom szeregowy bud. row house; ( w mieście) town house; dom towarowy handl. department store; dom wariatów mental hospital l. institution; t. przen. madhouse; dom wczasowy l. wypoczynkowy resort hotel; dom weselny wedding house; dom wycieczkowy lodge; drugi dom home away from home, second home.

- jest wielu znanych aktorów there are many well known actors

- nie ma nikogo, kto mógłby to zrobić there’s no one who could do it

- czy jest Bóg, czy go nie ma? does God exist, or not?

- był sobie kiedyś stary król there was a. lived once an old king

- nie było cię jeszcze wtedy na świecie this was before you were born

- kiedy mnie już z wami nie będzie euf. when I am no more a. I am no longer with you euf.

- myślę, więc jestem I think, therefore I am

- być albo nie być to be or not to be

- to dla nas być albo nie być this is our to be or not to be, this is our Waterloo

- nie ma już dla niej ratunku nothing can save her now

- jest wiele powodów do zadowolenia there’s good reason to be happy

- nie ma obaw a. strachu pot. ! no problem! pot., not to worry! pot.

- nie ma powodu do obaw there is no reason a. need to worry

- są sprawy, których nigdy nie zrozumiesz there are (certain) things that you’ll never understand

- nie ma co płakać/gadać it’s no use crying/talking (about it)

- nie ma co żałować (there’s) no need to be sorry

- nie ma co a. czego żałować it’s no great loss

- nie ma czemu się dziwić, że… it’s no surprise a. wonder that…

- nie ma o co się kłócić there’s nothing to quarrel about

- nie ma czym się martwić/czego się bać there’s nothing to worry about/to be afraid of

- nie ma z czego być dumnym (it’s) nothing to be proud of

- nie ma z czego się cieszyć/śmiać there’s nothing to rejoice/to laugh about

- „dziękuję za podwiezienie” – „nie ma za co” ‘thanks for the lift’ – ‘don’t mention it’ a. ‘you’re welcome‘

- „przepraszam, że panu przerwałem” – „nie ma za co” ‘sorry I interrupted you’ – ‘that’s all right’

- już cię/was nie ma! off with you!

- być w pracy/szkole to be at work/at school

- być w teatrze/na koncercie to be at the theatre/at a concert

- teraz wychodzę, ale będę w domu o piątej I’m going out now, but I’ll be home at five

- dzisiaj nie ma go w biurze he’s not in the office today

- w pokoju nikogo nie ma/nie było there is/was no-one in the room

- jest już piąta, a jego jak nie ma, tak nie ma it’s already five, and he’s still not here a. there’s still no trace of him

- „czy jest Robert?” – „nie, nie ma go, jest jeszcze w szkole” ‘is Robert in?’ – ‘no, he’s not, he’s still at school’

- „są jeszcze bilety na ostatni seans?” – „niestety, już nie ma” ‘do you still have tickets for the last showing?’ – ‘sorry, all sold out’

- czy będziesz jutro w domu? ‘will you be at home a. in home tomorrow?’

- kiedy (ona) będzie znowu w Warszawie? when will she be in Warsaw again?

- byłem wczoraj u Roberta/u babci I was at Robert’s/granny’s yesterday, I went to see Robert/granny yesterday

- był przy narodzinach swojej córki he was present at the birth of his daughter

- nigdy nie byłem w Rosji I’ve never been to Russia

- „skąd jesteś?” – „(jestem) z Krakowa/Polski” ‘where are you from?’ – ‘(I’m) from Cracow/Poland’

- „gdzie jesteś?” – „tutaj!” ‘where are you?’ – ‘(I’m) here!’

- „jestem!” (przy odczytywaniu listy) ‘here!’, ‘present’

- będąc w Londynie, odwiedziłem Annę when a. while I was in London I went to see Anna

- biblioteka jest w budynku głównym the library is in the main building

- w jednym pudełku jest dziesięć bateryjek there are ten batteries in a packet

- w domu nie było nic do jedzenia there was nothing to eat at home a. in the house

- co jest w tym pudle? what’s in this box?

- gdzie jest moja książka/najbliższa apteka? where’s my book/the nearest chemist’s?

- co jest dzisiaj na lunch? what’s for lunch today?

- wczoraj na kolację był dorsz there was cod for dinner yesterday

- „dużo masz tych ziemniaków?” – „oj, będzie” pot. ‘got a lot of those spuds?’ – ‘loads’ pot.

- będzie, będzie, więcej się nie zmieści pot. that’s plenty a. that’ll do, there’s no room for any more

- jest godzina druga po południu it’s two in the afternoon a. two p.m.

- nie ma jeszcze szóstej rano it’s not yet six a.m.

- zanim dotrzemy do domu, będzie ósma wieczorem/północ it’ll be eight p.m./midnight by the time we reach home

- był maj it was in May

- to było w grudniu 1999 it was in December 1999

- to było dawno, dawno temu this was a long, long time ago

- jest piękny ranek it’s a fine morning

- jest mroźno/upalnie it’s nippy/hot

- wczoraj był deszcz/mróz it was raining/freezing yesterday

- ciekawe, czy jutro będzie pogoda I wonder if it’s going to be fine tomorrow

- nie pamiętam dokładnie, to było dość dawno temu I can’t really remember, it was some time ago

- z niego jeszcze coś będzie he’ll turn out all right

- co z niego będzie? how will he turn out?, what will become of him?

- będzie z niego dobry pracownik he’ll be a good worker

- kuchmistrz to z ciebie nie będzie you’ll never make a chef

- z tych kwiatów nic już nie będzie these flowers/plants have had it pot.

- z naszych planów/wakacji nic nie będzie nothing will come of our plans/holidays

- nic z tego nie będzie it’s hopeless

- nic dobrego z tego nie będzie nothing good will come of it

- tyle pracy i nic z tego nie ma (he’s done) so much work and nothing to show for it

- koncert/egzamin jest jutro the concert/exam is tomorrow

- zebranie było w sali konferencyjnej the meeting was (held) in the conference room

- jutro nie będzie a. nie ma lekcji there are no classes tomorrow

- był do ciebie telefon there was a phone call for you

- czy były do mnie jakieś telefony? has anyone called me?

- był wypadek w kopalni there was an accident in the mine

- co będzie, jeśli nie zdasz egzaminu? what’s going to happen if you fail the exam?

- co będzie, jeśli ktoś nas zobaczy? supposing a. what if someone sees us?

- nie martw się, wszystko będzie dobrze don’t worry, it’ll be a. it’s going to be fine

- w życiu bywa rozmaicie you never know what life may bring

- opowiedziałem jej wszystko, tak jak było I told her everything just as it happened

- co ci/jej jest? what’s the matter with you/her?

- coś mi/jemu jest something’s the matter with me/him

- czy jemu coś jest? is anything the matter with him?

- nic mu nie będzie, to tylko przeziębienie he’ll be fine, it’s only a cold

- być na weselu/zebraniu to be at a wedding/meeting

- wczoraj byliśmy na przyjęciu we were at a reception yesterday

- być w liceum/na uniwersytecie to be at secondary school/at university

- być na studiach to be a student a. at college

- być na prawie/medycynie to study law/medicine

- był na trzecim roku anglistyki he was in his third year in the English department

- być na kursie komputerowym to be on a computer course

- być na wojnie to go to war

- być pierwszym/drugim to be the first/second to arrive

- był na mecie trzeci he came third

- czy był już listonosz? has the postman been a. come yet?

- być pod urokiem/wrażeniem kogoś/czegoś to be charmed/impressed by sb/sth

- być pod wpływem kogoś/czegoś to be under the influence of sb/sth

- prowadzić samochód, będąc pod wpływem alkoholu to drive while under the influence of alcohol

- być w ciąży to be pregnant

- być w dobrym/złym humorze to be in a good/bad mood

- nie być w nastroju do zabawy not to feel like going out a. partying

- być w doskonałej formie to be in excellent form a. in fine fettle

- być w strachu to be scared

- być w rozpaczy to be in despair

- bądźmy dobrej myśli let’s hope for the best

- jestem przed obiadem I haven’t had my lunch yet

- jestem już po śniadaniu I’ve already had breakfast

- był siedem lat po studiach he had graduated seven years earlier

- być po kielichu/po paru kieliszkach pot. to have had a drop/a few euf.

- być na diecie to be on a diet

- być na kaszce a. kleiku to be on a diet of gruel

- być na emeryturze/rencie to be on a pension

- sukienka jest do kolan the dress is knee-length

- wody było do kostek the water was ankle-deep

- firanka była do połowy okna the net curtain reached halfway down the window

- chwila nieuwagi i było po wazonie one unguarded moment and the vase was smashed to pieces

- jest już po nim/nas! it’s curtains for him/us! pot.

- jeszcze chwila i byłoby po mnie another instant and it would have been curtains for me a. would have been all up with me pot.

- być nauczycielem/malarzem to be a teacher/painter

- kiedy dorosnę, będę aktorem when I grow up, I’ll be an actor

- być Polakiem/Duńczykiem to be Polish/Danish

- borsuk jest drapieżnikiem the badger is a predator

- nie bądź dzieckiem! don’t be childish a. such a child!

- jestem Anna Kowalska I’m Anna Kowalska

- „cześć, to ty jesteś Robert?” – „nie, jestem Adam” ‘hi, are you Robert? a. you’re Robert, are you?’ – ‘no, I’m Adam’

- co to jest – ma cztery nogi i robi „miau”? what (is it that) has four legs and says ‘miaow’?

- była wysoka/niska she was tall/short

- jest autorką cenioną przez wszystkich she’s an author appreciated by all a. everybody

- mój dziadek był podobno bardzo przystojnym mężczyzną my grandfather is said to have been a very handsome man

- wciąż jest taka, jaką była za młodu she’s still her old self

- kwiaty były żółte i czerwone the flowers were yellow and red

- pizza była całkiem dobra the pizza was quite good

- pojemnik był z drewna/plastiku the container was made of wood/plastic

- z tych listewek byłby ładny latawiec these slats could make a fine kite

- wszystko to były jedynie domysły it was all only conjecture

- czyj jest ten samochód? whose car is this?, who does this car belong to?

- ta książka jest jej/Adama this book is hers/Adam’s, this is her/Adam’s book

- żona była dla niego wszystkim his wife was everything to him

- nie naśladuj innych, bądź sobą don’t imitate others, be yourself

- ta zupa jest zimna this soup is cold

- Maria jest niewidoma Maria is blind

- jesteś głodny? are you hungry?

- Robert jest żonaty/rozwiedziony Robert is married/divorced

- są małżeństwem od dziesięciu lat they’ve been married for ten years

- bądź dla niej miły be nice to her

- bądź tak dobry a. uprzejmy would you mind

- bądź tak miły i otwórz okno would you mind opening the window?

- czy byłaby pani uprzejma podać mi sól would you be kind enough a. would you be so kind as to pass me the salt?

- nie bądź głupi! don’t be a fool!

- cicho bądź! be quiet!

- być w kapeluszu/kaloszach/spodniach to be wearing a hat/rubber boots/trousers

- była w zielonym żakiecie/czarnym berecie she was wearing a green jacket/black beret, she had a green jacket/black beret on

- być za kimś/czymś (opowiadać się) to support sb/sth, to be for sb/sth

- byłem za tym, żeby nikomu nic nie mówić I was for not telling anyone anything

- dwa razy dwa jest cztery two times two is four

- ściany pokoju były pomalowane na różowo the walls of the room were painted pink

- dzieci, które są maltretowane przez rodziców children who are abused by their parents

- tak jest napisane w gazecie that’s what it says in the paper

- samochód będzie naprawiony jutro the car will be repaired by tomorrow

- to musi być zrobione do czwartku this must be done by Thursday

- sukienka była uszyta z czarnej wełenki the dress was made of black wool

- będzie pamiętał a. pamiętać tę scenę przez cały życie he will remember this scene all his life

- będziemy długo go wspominali a. wspominać we shall a. will long remember him

- co by się było stało, gdyby nie jego pomoc what would have happened if it hadn’t been for his help

- byłaby spadła ze schodów (omal nie) she almost fell down the stairs

- byłbym zapomniał! zabierz ze sobą śpiwór I almost a. nearly forgot! take a sleeping bag with you

- jest dopiero wpół do ósmej it’s only half past seven

- nie było co jeść there was nothing to eat

- za ciepło będzie ci w tym swetrze you’ll be too hot in this jumper

- byłoby przyjemnie zjeść razem obiad it would be nice to have lunch together

- wychodzić po zmierzchu było niebezpiecznie it was dangerous going out after dark

- nie kupić tego mieszkania będzie niewybaczalnym błędem not to buy that a. the flat would be an inexcusable mistake

- z chorym było źle/coraz gorzej the patient was bad/getting worse

- z dziadkiem jest nienajlepiej grandfather is poorly

- wszystko będzie na niego he’ll get all the blame

- żeby nie było na mnie I don’t want to get the blame

- na imię było jej Maria her name was Maria

- było dobrze po północy it was well after midnight

- będzie z godzinę/trzy lata temu an hour or so/some three years ago

- będzie kwadrans jak wyszedł he must have left fifteen minutes or so ago, it’s been fifteen minutes or so since he left

- do najbliższego sklepu będzie ze trzy kilometry it’s a good three kilometres to the nearest shop

- nie ma tu gdzie usiąść there’s nowhere here to sit

- w tym mieście na ma dokąd pójść wieczorem there’s nowhere to go at night in this town

- nie ma komu posprzątać/zrobić zakupy there’s no-one to clean/to do shopping

- nie ma z kim się bawić there’s no-one to play with

- trzeba było coś z tym zrobić something had to be done about it

- trzeba było od razu tak mówić why didn’t you say so in the first place?

- czytać można było tylko przy świecach one could read only by candlelight

- jest gorzej niż można było przypuszczać it’s worse than might have been expected

■ bądź zdrów! (pożegnanie) goodbye!, take care!

- być bez forsy/przy forsie pot. to be penniless/flush pot.

- być do niczego (bezużyteczny) [osoba, przedmiot] to be useless a. no good; (chory, słaby) [osoba] to be poorly a. out of sorts

- być może perhaps, maybe

- być może nam się uda perhaps we’ll succeed

- być może a. może być, że… it may happen that…

- być niczym [osoba] to be a nobody

- znałem ją, kiedy jeszcze była nikim I knew her when she was still a nobody

- być przy nadziei a. być w poważnym a. odmiennym a. błogosławionym stanie książk. to be in an interesting condition a. in the family way przest.; to have a bun in the oven euf., pot.

- było nie było (tak czy owak) when all’s said and done, after all; (niech się dzieje co chce) come what may, be that as it may

- było nie było, to już ćwierć wieku od naszego ślubu when all’s said and done a. after all, it’s twenty-five years since we got married

- było nie było, idę pogadać z szefem o podwyżce come what may, I’m going to the boss to talk about a rise

- było siedzieć w domu/nie pożyczać mu pieniędzy pot. serves you right, you should have stayed at home/shouldn’t have lent him money

- było nic mu nie mówić you should have told him nothing

- co będzie, to będzie whatever will be, will be

- co było, to było let bygones be bygones

- co jest? pot. what’s up? pot.

- co jest, do jasnej cholery? dlaczego nikt nie otwiera? what the hell’s going on? – why doesn’t anyone open the door? pot.

- co jest? przyjacielowi paru groszy żałujesz? what’s wrong? – can’t spare a friend a few pence? pot.

- coś w tym jest a. coś w tym musi być there must be something in it

- coś w tym musi być, że wszyscy dyrektorzy będą na tym zebraniu there must be something in it, if all the directors are going to the meeting

- jakoś to będzie things’ll a. it’ll work out somehow pot.

- nie ma co a. rady oh well

- nie ma co, trzeba brać się do roboty oh well, time to do some work

- nie ma co! well, well!

- mieszkanie, nie ma co, widne i ustawne well, well, not a bad flat, airy and well laid out

- ładnie się spisałeś, nie ma co! iron. well, well, you’ve done it now, haven’t you!

- nie ma (to) jak kuchnia domowa/kieliszek zimnej wódki nothing beats a. you can’t beat home cooking/a glass of cold vodka

- nie ma (to) jak muzyka klasyczna give me classical music every time

- nie ma to jak wakacje! there’s nothing like a holiday!

- nie może być! (niedowierzanie) I don’t believe it!, you don’t say!

- niech będzie! oh well!

- niech ci/wam będzie! have it your own way!

- niech mu/jej będzie! let him/her have his/her own way!

- niech tak będzie! (zgoda) so be it!

- tak jest! (owszem) (that’s) right!

- „to jest pańskie ostatnie słowo” – „tak jest, ostatnie” ‘is that your final word?’ – ‘yes, it is’, ‘that’s right’

- tak jest, panie pułkowniku/generale! Wojsk. yes, sir!

- to jest książk. that is, that is to say

- główne gałęzie przemysłu, to jest górnictwo i hutnictwo the main branches of industry, that is (to say) mining and metallurgy

* * *

* * *

jestem jesteś są; będę będziesz bądź

1. (= znajdować się w jakimś stanie l. miejscu) be; (= istnieć) exist, be there; być na diecie be on a diet; być na emeryturze be retired; jestem po robocie I'm finished l. done with work (for today); pewnego razu był sobie król... once upon a time there lived a king...; w ogrodzie były róże there were roses in the garden; w Galaktyce są miliardy gwiazd there are billions of stars in the Galaxy; ile ich jest? how many of them are there?; być w kinie be at the theater; być na wycieczce be on a trip; być w Warszawie be in Warsaw; być u babci na wsi be at grandma's house in the country; być z kimś sam na sam be one on one with sb; od świtu jestem na nogach I have been on my feet all day; Ewa jest na ostatnich nogach Eva is ready to drop l. dead on her feet; jesteś na drodze do zawału you are on the road to a heart attack; wszystko jest na swoim miejscu everything is in its place; to było nie na miejscu that was out of line; być na ustach całego miasteczka be on the lips of everyone in town; być jedną nogą na tamtym świecie have one foot in the grave; co dzisiaj będzie na obiad? what's for supper today?; wszystko jest pod ręką we have everything right at hand; być u steru przen. be at the wheel; no to jestem w domu (= zrozumiałem) that hits home; być w latach l. w leciech be up in one's years; być w sile wieku be in one's prime; być w opałach be in a bind; teraz wszystko jest w twoich rękach now everything is in your hands l. up to you; być w siódmym niebie be in seventh heaven; być w swoim żywiole be in one's element; być na zebraniu be at a meeting; być na wojnie be (fighting) in a war; być na studiach be at college; być na anglistyce be in the English Department; nigdy nie byłem w Chicago I've never been to Chicago; Adam jest pod pantoflem swojej żony Adam is henpecked; być nie w sosie be in a bad mood; jest gaz i woda we have gas and water; jestem takiego samego zdania I'm of the same opinion; jestem dobrej myśli I'm hoping for the best; jest mi u ciebie tak dobrze I feel so good at your place; jest mi głupio I feel stupid; to jest do niczego it's no good; być górą be on top; to nie jest czas po temu this is not the time for that; to nie jest mi na rękę this is inconvenient (for me); to nie jest po mojej myśli that's not what I intended l. what I had in mind; jestem pod wrażeniem I'm impressed; jestem bez pieniędzy I'm broke; jestem w ciąży I'm pregnant; Ewa jest przy nadziei przest. Eva is in the family way; jestem na służbie I'm on duty; byliśmy na spacerze we were taking a walk; dobrze wiesz, że jesteś na mojej łasce you know fully well that you're at my mercy; czy jesteś w stanie mnie zrozumieć? are you able to understand me?; jestem w dobrym humorze I'm in a good mood; byliśmy w kłopocie, co zrobić z... we couldn't figure out what to do with...; Ewa przez moment była w rozterce for a moment Ewa was in a dilemma; Ewa jest z Adamem w przyjaźni Ewa is friends with Adam; po czyjej jesteś stronie? whose side are you on?; Adam jest w porządku Adam is OK l. alright; to nie jest w moim guście that's not my style; jestem na bakier z gramatyką I haven't a clue about grammar; z teściową jestem na złej stopie I'm on bad terms with my mother-in-law; z prezesem jestem na ty I'm on a first name basis with the president; jestem za reformą I'm for the reform; oni są z sobą za pan brat they are on familiar terms; jestem z Ewą po słowie przest. I'm engaged to Eve.

2. ( część orzeczenia imiennego) jestem studentem I am a student; byłam piosenkarką I was a singer; będę generałem I will be a general; ta dziewczyna jest ładna that girl is pretty; samochód jest ojca that's father's car; ten długopis nie jest mój this pen isn't mine; bądź zdrów! get well!; jesteś dla mnie niczym! you mean nothing to me; on nie był sobą he wasn't himself; dwa razy dwa jest cztery two plus two is l. equals four.

3. ( w zdaniach bezosobowych) (= zdarzać się) jest piękny dzień it's a beautiful day; był kwiecień it was April; było to dość dawno it was l. happened quite a long time ago; był do ciebie telefon you had a call; było już późno it was getting late; nie ma co jeść there's nothing to eat; będzie z godzinę temu, jak... it's been an hour since...; a co będzie ze mną? what will happen to me?; ciekaw jestem, co z niego będzie I'm curious (about) what will become of him; jeżeli tak jest if it is so; być może maybe, perhaps; co będzie, to będzie come what may; co było, to było let bygones be bygones; jakoś to (w końcu) będzie thing's will turn out fine (in the end); co ci jest? what's wrong l. the matter with you?; z tej mąki nie będzie chleba it's hopeless; nie może być that's impossible; jest już po nim it's too late for him; he's done for; he's a goner l. a has-been; co było, a nie jest, nie pisze się w rejestr what's done is done; tak jest! exactly!, precisely!, that's right; wojsk. yes, sir!; to jest (= czyli) that is; było nie było whatever happens; no matter what (happens).

czasownik posiłkowy

1. tylko będę będziesz itd. ( w formach czasu przyszłego) will (be); będę pamiętał o tym I'll remember that; dzieci będą w ogrodzie the kids will be in the garden; będziemy śpiewać kolędy we're going to sing carols.

2. ( w formach strony biernej) dom był sprzedany za... the house was sold for...; jesteś obserwowany you are being watched; droga jest już naprawiona the road has been repaired.

- w kuchni/łazience in the kitchen/bathroom

- w domu/szkole/pracy at home/school/work

- w Warszawie/we Wrocławiu in Warsaw/Wrocław

- w Polsce/we Włoszech in Poland/Italy

- w górach/lesie in the mountains/forest

- w powietrzu/wodzie in the air/water

- w szklance/pudełku in a glass/box

- w prasie in the press

- w telewizji/radiu on television/on the radio

- w wyobraźni in one’s imagination

- otwór w desce a hole in a board

- trzymała coś w dłoni she was holding something in her hand

- siedział w fotelu he was sitting in an armchair

- trzymał ręce w kieszeniach he had his hands in his pockets

- byłem wczoraj w kinie/teatrze I went to the cinema/theatre yesterday

- uczyła się w szkole muzycznej she was studying at a music school

- nagle stanął w drzwiach suddenly he appeared in the doorway

- służyć w armii to be in the army

- grać w orkiestrze to play with a. in an orchestra

- działać w związkach zawodowych to be a trade union activist

- to najcenniejszy obraz w całej kolekcji this is the most valuable picture in the entire collection

- śledzie w oleju/sosie pomidorowym herring in oil/tomato sauce

- zakręciło jej się w głowie she felt dizzy

- w stronę czegoś in the direction of sth, towards sth

- nie wchodź w kałuże don’t walk in the puddles

- samochód wjechał w tłum the car ploughed into the crowd

- pies chwycił kość w zęby the dog took the bone in its teeth

- wziął ją w ramiona he took her in his arms

- wpięła kokardę we włosy she pinned a ribbon in her hair

- pojechali w góry they’ve gone to the mountains

- spojrzeć w lewo/prawo to look (to one’s) left/right

- spojrzeć w górę/dół to look up(wards)/down(wards)

- wypłynąć w morze to set sail

- uderzenie w nos/szczękę a blow on the nose/jaw

- pocałować kogoś w usta/policzek to kiss sb on the lips/cheek

- uderzyć się w głowę/kolano (o coś) to hit one’s head/knee (on sth)

- walić w drzwi to bang on the door

- oparzyć się w rękę to burn one’s hand

- ugryźć się w język to bite one’s tongue także przen.

- pies ugryzł go w nogę a dog bit his leg a. bit him in the leg

- podrap mnie w plecy scratch my back

- piorun uderzył w drzewo the lightning struck a tree

- w spódnicy/sandałach/okularach in a skirt/in sandals/in glasses

- mężczyzna w czarnym kapeluszu a man in a. wearing a black hat

- (on) zawsze chodzi w dżinsach he always wears jeans

- ubrał się w ciemny garnitur he put on a dark suit

- kobieta w bieli a woman (dressed) in white

- bukiet róż w celofanie a bunch of roses wrapped in cellophane

- proszę mi to zapakować w papier/w pudełko please wrap it up in paper/pack it in a box (for me)

- nowe kierunki w sztuce new directions in art

- symbole stosowane w matematyce symbols used in mathematics

- co nowego w polityce? what’s new in politics?

- żyć w skrajnej nędzy to live in extreme poverty

- być w wyśmienitym nastroju to be in the best of moods

- być w opłakanym stanie to be in a lamentable state

- wpakować kogoś w kłopoty to get sb into trouble

- wprawić kogoś w zdumienie/zakłopotanie to astonish/embarrass sb

- wpaść w furię to fly into a passion

- w milczeniu in silence

- w samotności in solitude

- w całym zamieszaniu in all the confusion

- w wielkim skupieniu with great concentration

- w tych warunkach in these conditions

- w trzydziestostopniowym upale in the 30-degree heatwave

- nie wychodzę z domu w taki mróz/upał I don’t go out when it’s that cold/hot

- w XX wieku/w 1873 roku in the 20th century/in 1873

- w latach dwudziestych XIX wieku in the eighteen twenties

- w zimie/lecie in (the) winter/summer

- w maju/we wrześniu in May/September

- w poniedziałek/we wtorek on Monday/Tuesday

- w ubiegły/przyszły czwartek last/next Thursday

- w ubiegłym/przyszłym roku last/next year

- w następnym roku in the following year

- we dnie i w nocy day and night

- w ten dzień a. w tym dniu (on) that day

- w dniu 11 listopada on the 11th of November

- w starożytności/średniowieczu in ancient times a. antiquity/the Middle Ages

- w dawnych czasach in the old days

- w przeszłości/przyszłości in the past/the future

- w młodości in sb’s youth

- w rok/miesiąc/tydzień później a year/month/week later

- w dwie godziny/w trzy miesiące/w rok in two hours/three months/a year

- zginął w powstaniu he was killed during/in the uprising

- w rozmowie ze mną wspomniał, że… in conversation with me he mentioned that…

- w podróży (on) najczęściej śpi he usually sleeps when travelling

- komedia w trzech aktach a comedy in three acts

- mapa w skali 1:100000 a map to a scale of 1:100,000

- stoły ustawione w podkowę tables arranged in a horseshoe

- otrzymać honorarium w gotówce to be paid in cash

- mówili w jakimś obcym języku they were speaking in a foreign language

- cukier w kostkach cube sugar, sugar cubes

- herbata w granulkach granulated tea

- mleko w proszku powdered milk

- mydło w płynie liquid soap

- spodnie w jasnym kolorze light-coloured trousers

- sukienki w kilku kolorach dresses in several colours

- rzeźba w marmurze a sculpture in marble

- 10 tysięcy złotych w banknotach dwudziestozłotowych ten thousand zlotys in twenty-zloty notes

- spódnica w kwiaty a flower-patterned skirt

- zasłony w paski striped curtains

- papier w kratkę squared paper

- rękawy haftowane w srebrne gwiazdy sleeves embroidered with silver stars

- pokroić coś w kostkę/plastry to cut sth into cubes/slices, to cube/slice sth

- czarownica przemieniła królewicza w żabę the witch turned the prince into a frog

- mżawka przeszła w ulewę the drizzle turned into a downpour

- podanie w dwóch/trzech egzemplarzach an application in duplicate/triplicate

- spali we trójkę w jednym łóżku the three of them slept in one bed

- poszliśmy w piątkę do kina the five of us went to the cinema

- romantyczna podróż we dwoje a romantic journey for two

- szorstki w dotyku rough to the touch

- on jest miły/niemiły w obejściu he’s pleasant/unpleasant

- za ciasny/luźny w pasie too tight/loose round the waist

- ciasny w ramionach tight across the shoulders

- szeroki w ramionach/biodrach broad-shouldered/broad-hipped

- urządzenie proste w obsłudze an easy-to-use appliance

- był zawsze rozsądny w planowaniu wydatków he was always prudent in planning his expenditure

- w uznaniu jego zasług in recognition of his services

- w obawie o jej/własne bezpieczeństwo in fear of a. fearing for her/one’s own safety

- w poszukiwaniu lepszego życia in one’s search for a better life

- w nadziei, że… in the hope that…

- ruszyć w pogoń za kimś to set off in pursuit of sb

- puścić się w tany to start dancing

- wahanie w jego/jej głosie hesitation in his/her voice

- było coś dostojnego w jej zachowaniu there was something dignified in her manner

* * *

inv ( litera) W, w

* * *

indecl. ( litera) W, w; W jak Wacław W is for Whiskey; W as in Whiskey.

+ Loc.

1. (miejsce, lokalizacja) in, at, inside; w domu at home; w pracy at work; w kinie at the movie theater; Br. at the cinema; w górach in the mountains; w lesie in the forest; w szklance in a glass; w samochodzie in the car; w pociągu on the train; w areszcie in detention; w biurze at the office; w odległości stu metrów 100 meters away, within 100 meters; w prasie in the papers; w radiu on the radio; w telewizji on TV; w wojsku in the army; w sądzie in court; w pamięci in memory; w wyobraźni in one's imagination; w sercu in one's heart; w duchu in one's soul; zimno mi w nogi my feet are cold.

2. ( okoliczności) in; w bójce in fight; w płomieniach in flames; w trzech tomach in three volumes; w dwóch egzemplarzach in two copies; w skrócie in short; w poszukiwaniu prawdy in search for the truth; w części (odnowiony) partly (redecorated).

3. ( stan) in; w chorobie in illness; w gorączce in fever; w miłości in love; w milczeniu in silence; w nędzy in poverty; w panice in panic; w budowie under construction; w blasku sławy in a blaze of glory; być w dobrym humorze be in a good mood; być w błędzie be mistaken; coś jest w modzie sth is in vogue l. fashion.

4. ( ograniczenie) in; w pasie round the waist; szorstki w dotyku rough to the touch; szczupła w biodrach slim-hipped; miły w kontaktach osobistych pleasant in personal relations.

5. ( ubiór lub jego część) in; w futrze in a fur coat; w okularach wearing glasses; w kapeluszu with a hat on, in a hat; kobieta w bieli a woman in white.

6. (to, w czym się coś trzyma) in; w ręce in hand; w pułapce in a trap; trzymać kogoś w ramionach hold sb in one's arms.

7. ( postać) in; mydło w płynie liquid soap; cukier w kostkach cube sugar; rzeźba w marmurze sculpture in marble; milion dolarów w złocie a million dollars in gold; 1000 zł w banknotach stuzłotowych a thousand zlotys in one hundred zloty bills; Br. a thousand zlotys in one hundred zloty notes.

8. ( typ działania) in; dostać (coś) w prezencie get l. receive (sth) as a present; płacić w gotówce/ratach pay in cash/in installments.

9. + Acc. ( kierunek) in, to; w lewo/prawo to the left/right; w dół/górę downwards/upwards; patrzeć w niebo look up in the sky; pojechać w góry go to the mountains; wyjść w morze set sail.

10. (kształt, właściwość) in; w kratkę checked, checkered, Br. chequered; w kwiaty flowered, millefleurs; w paski striped; w parach in pairs; pokroić (coś) w kostkę cut (sth) into cubes, cube (sth).

11. ( przedmiot działania) on, in; bić w dzwony ring the bells; celować w serce aim at the heart; inwestować w swoją przyszłość invest in one's future; uderzyć się w palec ( u nogi) stub one's toe; ( u ręki) hit one's finger; uderzyć się w głowę get a bang on the head; walić w drzwi bang on the door; wdać się w bójkę get into a fight; wierzyć w Boga believe in God; wprawić w zdumienie astonish, amaze; puknij się w czoło are you out of senses?

12. + Acc. ( całość) in; w całości in full; w pełni to the full; w całym słowa tego znaczeniu par excellence; układać fakty w logiczną całość arrange facts logically.

13. + Acc. ( wyposażenie) with; uzbrojony w karabin armed with a gun; wyposażony w narzędzia equipped with tools; obfitować w ryby swarm l. teem with fish; zaopatrzyć w żywność provide with food.

14. + Acc. ( sposób) in; rozumieć w lot be quick on the uptake; śmiać się w głos laugh up l. in one's sleeve; wyciąć w pień kill every last one; żyć w nędzy live in poverty.

15. + Acc. ( cel) in; grać w karty play cards; pójść (do kogoś) w odwiedziny pay (sb) a visit; zapaść w sen lapse into sleep, fall asleep.

16. + Acc. ( skutek) into; obrócić się w popiół turn to dust; rozpaść się w kawałki fall into pieces; śpiew przerodził się w krzyk the singing turned into a scream.

17. + Acc. ( odczucia) in; być w dobrym humorze be in a good mood; leżeć w bólach be lying in pains.

18. + Acc. l. Loc. ( czas) at, on, in; we wtorek on Tuesday; w dzień during the day, by day; w południe at noon; w nocy at night; w maju in May; w roku 1995 in 1995; w lecie in the summer; w porze lunchu at lunchtime; w czasie urlopu during the holiday; w dniu ślubu on the wedding day; w wieczór wigilijny on Christmas Eve; w rok po spotkaniu a year after the meeting; w godzinę po twoim wyjściu an hour after you left; w ostatniej chwili at the last minute l. moment, at the eleventh hour; w ostatnich latach in recent years; w biały dzień in broad daylight; w młodości in one's youth; dzień w dzień day after day.

- w kuchni/łazience in the kitchen/bathroom

- w domu/szkole/pracy at home/school/work

- w Warszawie/we Wrocławiu in Warsaw/Wrocław

- w Polsce/we Włoszech in Poland/Italy

- w górach/lesie in the mountains/forest

- w powietrzu/wodzie in the air/water

- w szklance/pudełku in a glass/box

- w prasie in the press

- w telewizji/radiu on television/on the radio

- w wyobraźni in one’s imagination

- otwór w desce a hole in a board

- trzymała coś w dłoni she was holding something in her hand

- siedział w fotelu he was sitting in an armchair

- trzymał ręce w kieszeniach he had his hands in his pockets

- byłem wczoraj w kinie/teatrze I went to the cinema/theatre yesterday

- uczyła się w szkole muzycznej she was studying at a music school

- nagle stanął w drzwiach suddenly he appeared in the doorway

- służyć w armii to be in the army

- grać w orkiestrze to play with a. in an orchestra

- działać w związkach zawodowych to be a trade union activist

- to najcenniejszy obraz w całej kolekcji this is the most valuable picture in the entire collection

- śledzie w oleju/sosie pomidorowym herring in oil/tomato sauce

- zakręciło jej się w głowie she felt dizzy

- w stronę czegoś in the direction of sth, towards sth

- nie wchodź w kałuże don’t walk in the puddles

- samochód wjechał w tłum the car ploughed into the crowd

- pies chwycił kość w zęby the dog took the bone in its teeth

- wziął ją w ramiona he took her in his arms

- wpięła kokardę we włosy she pinned a ribbon in her hair

- pojechali w góry they’ve gone to the mountains

- spojrzeć w lewo/prawo to look (to one’s) left/right

- spojrzeć w górę/dół to look up(wards)/down(wards)

- wypłynąć w morze to set sail

- uderzenie w nos/szczękę a blow on the nose/jaw

- pocałować kogoś w usta/policzek to kiss sb on the lips/cheek

- uderzyć się w głowę/kolano (o coś) to hit one’s head/knee (on sth)

- walić w drzwi to bang on the door

- oparzyć się w rękę to burn one’s hand

- ugryźć się w język to bite one’s tongue także przen.

- pies ugryzł go w nogę a dog bit his leg a. bit him in the leg

- podrap mnie w plecy scratch my back

- piorun uderzył w drzewo the lightning struck a tree

- w spódnicy/sandałach/okularach in a skirt/in sandals/in glasses

- mężczyzna w czarnym kapeluszu a man in a. wearing a black hat

- (on) zawsze chodzi w dżinsach he always wears jeans

- ubrał się w ciemny garnitur he put on a dark suit

- kobieta w bieli a woman (dressed) in white

- bukiet róż w celofanie a bunch of roses wrapped in cellophane

- proszę mi to zapakować w papier/w pudełko please wrap it up in paper/pack it in a box (for me)

- nowe kierunki w sztuce new directions in art

- symbole stosowane w matematyce symbols used in mathematics

- co nowego w polityce? what’s new in politics?

- żyć w skrajnej nędzy to live in extreme poverty

- być w wyśmienitym nastroju to be in the best of moods

- być w opłakanym stanie to be in a lamentable state

- wpakować kogoś w kłopoty to get sb into trouble

- wprawić kogoś w zdumienie/zakłopotanie to astonish/embarrass sb

- wpaść w furię to fly into a passion

- w milczeniu in silence

- w samotności in solitude

- w całym zamieszaniu in all the confusion

- w wielkim skupieniu with great concentration

- w tych warunkach in these conditions

- w trzydziestostopniowym upale in the 30-degree heatwave

- nie wychodzę z domu w taki mróz/upał I don’t go out when it’s that cold/hot

- w XX wieku/w 1873 roku in the 20th century/in 1873

- w latach dwudziestych XIX wieku in the eighteen twenties

- w zimie/lecie in (the) winter/summer

- w maju/we wrześniu in May/September

- w poniedziałek/we wtorek on Monday/Tuesday

- w ubiegły/przyszły czwartek last/next Thursday

- w ubiegłym/przyszłym roku last/next year

- w następnym roku in the following year

- we dnie i w nocy day and night

- w ten dzień a. w tym dniu (on) that day

- w dniu 11 listopada on the 11th of November

- w starożytności/średniowieczu in ancient times a. antiquity/the Middle Ages

- w dawnych czasach in the old days

- w przeszłości/przyszłości in the past/the future

- w młodości in sb’s youth

- w rok/miesiąc/tydzień później a year/month/week later

- w dwie godziny/w trzy miesiące/w rok in two hours/three months/a year

- zginął w powstaniu he was killed during/in the uprising

- w rozmowie ze mną wspomniał, że… in conversation with me he mentioned that…

- w podróży (on) najczęściej śpi he usually sleeps when travelling

- komedia w trzech aktach a comedy in three acts

- mapa w skali 1:100000 a map to a scale of 1:100,000

- stoły ustawione w podkowę tables arranged in a horseshoe

- otrzymać honorarium w gotówce to be paid in cash

- mówili w jakimś obcym języku they were speaking in a foreign language

- cukier w kostkach cube sugar, sugar cubes

- herbata w granulkach granulated tea

- mleko w proszku powdered milk

- mydło w płynie liquid soap

- spodnie w jasnym kolorze light-coloured trousers

- sukienki w kilku kolorach dresses in several colours

- rzeźba w marmurze a sculpture in marble

- 10 tysięcy złotych w banknotach dwudziestozłotowych ten thousand zlotys in twenty-zloty notes

- spódnica w kwiaty a flower-patterned skirt

- zasłony w paski striped curtains

- papier w kratkę squared paper

- rękawy haftowane w srebrne gwiazdy sleeves embroidered with silver stars

- pokroić coś w kostkę/plastry to cut sth into cubes/slices, to cube/slice sth

- czarownica przemieniła królewicza w żabę the witch turned the prince into a frog

- mżawka przeszła w ulewę the drizzle turned into a downpour

- podanie w dwóch/trzech egzemplarzach an application in duplicate/triplicate

- spali we trójkę w jednym łóżku the three of them slept in one bed

- poszliśmy w piątkę do kina the five of us went to the cinema

- romantyczna podróż we dwoje a romantic journey for two

- szorstki w dotyku rough to the touch

- on jest miły/niemiły w obejściu he’s pleasant/unpleasant

- za ciasny/luźny w pasie too tight/loose round the waist

- ciasny w ramionach tight across the shoulders

- szeroki w ramionach/biodrach broad-shouldered/broad-hipped

- urządzenie proste w obsłudze an easy-to-use appliance

- był zawsze rozsądny w planowaniu wydatków he was always prudent in planning his expenditure

- w uznaniu jego zasług in recognition of his services

- w obawie o jej/własne bezpieczeństwo in fear of a. fearing for her/one’s own safety

- w poszukiwaniu lepszego życia in one’s search for a better life

- w nadziei, że… in the hope that…

- ruszyć w pogoń za kimś to set off in pursuit of sb

- puścić się w tany to start dancing

- wahanie w jego/jej głosie hesitation in his/her voice

- było coś dostojnego w jej zachowaniu there was something dignified in her manner

* * *

inv ( litera) W, w

* * *

indecl. ( litera) W, w; W jak Wacław W is for Whiskey; W as in Whiskey.

fiz. W (= watt).

- w kuchni/łazience in the kitchen/bathroom

- w domu/szkole/pracy at home/school/work

- w Warszawie/we Wrocławiu in Warsaw/Wrocław

- w Polsce/we Włoszech in Poland/Italy

- w górach/lesie in the mountains/forest

- w powietrzu/wodzie in the air/water

- w szklance/pudełku in a glass/box

- w prasie in the press

- w telewizji/radiu on television/on the radio

- w wyobraźni in one’s imagination

- otwór w desce a hole in a board

- trzymała coś w dłoni she was holding something in her hand

- siedział w fotelu he was sitting in an armchair

- trzymał ręce w kieszeniach he had his hands in his pockets

- byłem wczoraj w kinie/teatrze I went to the cinema/theatre yesterday

- uczyła się w szkole muzycznej she was studying at a music school

- nagle stanął w drzwiach suddenly he appeared in the doorway

- służyć w armii to be in the army

- grać w orkiestrze to play with a. in an orchestra

- działać w związkach zawodowych to be a trade union activist

- to najcenniejszy obraz w całej kolekcji this is the most valuable picture in the entire collection

- śledzie w oleju/sosie pomidorowym herring in oil/tomato sauce

- zakręciło jej się w głowie she felt dizzy

- w stronę czegoś in the direction of sth, towards sth

- nie wchodź w kałuże don’t walk in the puddles

- samochód wjechał w tłum the car ploughed into the crowd

- pies chwycił kość w zęby the dog took the bone in its teeth

- wziął ją w ramiona he took her in his arms

- wpięła kokardę we włosy she pinned a ribbon in her hair

- pojechali w góry they’ve gone to the mountains

- spojrzeć w lewo/prawo to look (to one’s) left/right

- spojrzeć w górę/dół to look up(wards)/down(wards)

- wypłynąć w morze to set sail

- uderzenie w nos/szczękę a blow on the nose/jaw

- pocałować kogoś w usta/policzek to kiss sb on the lips/cheek

- uderzyć się w głowę/kolano (o coś) to hit one’s head/knee (on sth)

- walić w drzwi to bang on the door

- oparzyć się w rękę to burn one’s hand

- ugryźć się w język to bite one’s tongue także przen.

- pies ugryzł go w nogę a dog bit his leg a. bit him in the leg

- podrap mnie w plecy scratch my back

- piorun uderzył w drzewo the lightning struck a tree

- w spódnicy/sandałach/okularach in a skirt/in sandals/in glasses

- mężczyzna w czarnym kapeluszu a man in a. wearing a black hat

- (on) zawsze chodzi w dżinsach he always wears jeans

- ubrał się w ciemny garnitur he put on a dark suit

- kobieta w bieli a woman (dressed) in white

- bukiet róż w celofanie a bunch of roses wrapped in cellophane

- proszę mi to zapakować w papier/w pudełko please wrap it up in paper/pack it in a box (for me)

- nowe kierunki w sztuce new directions in art

- symbole stosowane w matematyce symbols used in mathematics

- co nowego w polityce? what’s new in politics?

- żyć w skrajnej nędzy to live in extreme poverty

- być w wyśmienitym nastroju to be in the best of moods

- być w opłakanym stanie to be in a lamentable state

- wpakować kogoś w kłopoty to get sb into trouble

- wprawić kogoś w zdumienie/zakłopotanie to astonish/embarrass sb

- wpaść w furię to fly into a passion

- w milczeniu in silence

- w samotności in solitude

- w całym zamieszaniu in all the confusion

- w wielkim skupieniu with great concentration

- w tych warunkach in these conditions

- w trzydziestostopniowym upale in the 30-degree heatwave

- nie wychodzę z domu w taki mróz/upał I don’t go out when it’s that cold/hot

- w XX wieku/w 1873 roku in the 20th century/in 1873

- w latach dwudziestych XIX wieku in the eighteen twenties

- w zimie/lecie in (the) winter/summer

- w maju/we wrześniu in May/September

- w poniedziałek/we wtorek on Monday/Tuesday

- w ubiegły/przyszły czwartek last/next Thursday

- w ubiegłym/przyszłym roku last/next year

- w następnym roku in the following year

- we dnie i w nocy day and night

- w ten dzień a. w tym dniu (on) that day

- w dniu 11 listopada on the 11th of November

- w starożytności/średniowieczu in ancient times a. antiquity/the Middle Ages

- w dawnych czasach in the old days

- w przeszłości/przyszłości in the past/the future

- w młodości in sb’s youth

- w rok/miesiąc/tydzień później a year/month/week later

- w dwie godziny/w trzy miesiące/w rok in two hours/three months/a year

- zginął w powstaniu he was killed during/in the uprising

- w rozmowie ze mną wspomniał, że… in conversation with me he mentioned that…

- w podróży (on) najczęściej śpi he usually sleeps when travelling

- komedia w trzech aktach a comedy in three acts

- mapa w skali 1:100000 a map to a scale of 1:100,000

- stoły ustawione w podkowę tables arranged in a horseshoe

- otrzymać honorarium w gotówce to be paid in cash

- mówili w jakimś obcym języku they were speaking in a foreign language

- cukier w kostkach cube sugar, sugar cubes

- herbata w granulkach granulated tea

- mleko w proszku powdered milk

- mydło w płynie liquid soap

- spodnie w jasnym kolorze light-coloured trousers

- sukienki w kilku kolorach dresses in several colours

- rzeźba w marmurze a sculpture in marble

- 10 tysięcy złotych w banknotach dwudziestozłotowych ten thousand zlotys in twenty-zloty notes

- spódnica w kwiaty a flower-patterned skirt

- zasłony w paski striped curtains

- papier w kratkę squared paper

- rękawy haftowane w srebrne gwiazdy sleeves embroidered with silver stars

- pokroić coś w kostkę/plastry to cut sth into cubes/slices, to cube/slice sth

- czarownica przemieniła królewicza w żabę the witch turned the prince into a frog

- mżawka przeszła w ulewę the drizzle turned into a downpour

- podanie w dwóch/trzech egzemplarzach an application in duplicate/triplicate

- spali we trójkę w jednym łóżku the three of them slept in one bed

- poszliśmy w piątkę do kina the five of us went to the cinema

- romantyczna podróż we dwoje a romantic journey for two

- szorstki w dotyku rough to the touch

- on jest miły/niemiły w obejściu he’s pleasant/unpleasant

- za ciasny/luźny w pasie too tight/loose round the waist

- ciasny w ramionach tight across the shoulders

- szeroki w ramionach/biodrach broad-shouldered/broad-hipped

- urządzenie proste w obsłudze an easy-to-use appliance

- był zawsze rozsądny w planowaniu wydatków he was always prudent in planning his expenditure

- w uznaniu jego zasług in recognition of his services

- w obawie o jej/własne bezpieczeństwo in fear of a. fearing for her/one’s own safety

- w poszukiwaniu lepszego życia in one’s search for a better life

- w nadziei, że… in the hope that…

- ruszyć w pogoń za kimś to set off in pursuit of sb

- puścić się w tany to start dancing

- wahanie w jego/jej głosie hesitation in his/her voice

- było coś dostojnego w jej zachowaniu there was something dignified in her manner

* * *

prep; = w

* * *

zob. w.

- bez kogoś/czegoś without sb/sth

- beze mnie without me

- poszedł bez niej he went without her

- rozmowa odbyła się bez świadków the conversation took place without witnesses

- koszula bez kieszeni a shirt without pockets

- sukienka bez rękawów/pleców a sleeveless/backless dress

- pantofle bez pięt slingback shoes

- bez wysiłku without (any) effort, effortlessly

- bez końca endlessly

- bez przerwy non-stop

- bez smaku tasteless

- bez żadnej pomocy without any help, unaided

- zupełnie bez pieniędzy without any money at all

- mięso bez kości boned meat

- piwo bez alkoholu alcohol-free beer, non-alcoholic beer

- sok bez cukru sugar-free juice

- pijesz kawę z cukrem czy bez? do you take your coffee with sugar or without?

- niebo bez najmniejszej chmurki a completely cloudless sky

- dzień bez papierosa a non-smoking day, a cigarette-free day

- dzień bez samochodu a car-free day

- panna bez posagu a girl without a dowry

- wszystko odbyło się bez zakłóceń/opóźnień everything went without any mishaps/delays

- włóczyli się bez celu they wandered around a. about aimlessly

- pracowała bez wynagrodzenia she worked without pay

- pozostali bez środków do życia they were left with no means of subsistence

- i bez tego mam niewiele czasu I don’t have much time as it is

- „co u ciebie?” – „bez zmian” ‘how are things with you?’ – ‘same as ever’

- obchodzić a. obywać się bez kogoś/czegoś to (make) do a. manage without sb/sth

- obejdę się bez twojej pomocy I’ll manage without your help

- zabójstwo nie może ujść bez kary murder cannot go unpunished a. be left unpunished

- bez atu Gry no trumps

- dwa bez atu two no trumps

- wejść bez pukania to enter without knocking

- odejść bez pożegnania to leave without saying goodbye

- wziąć coś bez pytania to take something without asking a. permission

- zniosła rozstanie bez płaczu she bore the separation a. parting without tears

- trzy miesiące bez dwóch dni three months less two days

- 300 bez 26 300 less a. minus 26

- wrócił do domu bez dwóch zębów z przodu he came back home minus two front teeth pot.

- (być) bez dwóch/trzech (w grze w brydża) (to be) two/three down

- tylko bez wygłupów! pot. no messing (around) though! pot.

- bez dyskusji! no arguing!

- bez obaw! definitely!; no problem a. sweat pot.

- bez przesady! don’t exaggerate!

- nie bez talentu/powodu not without talent/reason

- nie bez strachu not without fear

- on sam jest nie bez winy he’s not without blame himself

- nie bez znaczenia jest fakt, że… it is not without significance that…

- nie bez tego, żeby czasem czegoś nie spsocił it’s not that he never did any mischief

- bezczasowy timeless

■ bez pracy nie ma kołaczy przysł. he that would eat the fruit must climb the tree przysł.

- nie ma róży bez kolców przysł. there is no rose without a thorn przysł.

- czarny od błota filthy(-black) with mud

- czarny od sadzy/węgla black with soot/coal

- ściany domu były czarne od dymu the walls of the house were black with smoke

- □ czarna skrzynka black box

- mała czarna (kawa) small black coffee; (sukienka) little black dress

- czarny humor black humour

- wykopać/zasypać dół to dig/fill a hole

- wpaść do głębokiego dołu to fall into a deep pit a. hole

- doły pachowe armpits; axillae spec.

- doły oczne eye sockets

- na dole a. u dołu strony at the bottom of the page

- na dole obrazu at the bottom of the painting

- zejść na dół (po schodach) to go downstairs; (zboczem) to go downhill

- strzałka pionowa w dół an arrow pointing (straight) down

- schodzić/zjeżdżać w dół to descend, to go down a. lower

- spadać w dół to fall, to drop

- oczy zwrócone w dół downturned eyes

- w dół a. ku dołowi prowadziła wygodna ścieżka there was a convenient path (leading) down

- sąsiedzi z dołu (z mieszkania niżej) neighbours from downstairs, downstairs neighbours; (z parteru) neighbours on a. from the ground floor, groundfloor neighbours

- mieszkamy na dole (niżej) we live downstairs; (na parterze) we live on the ground floor

- pokój gościnny będzie na dole there’ll be a guest room downstairs

- płaszcze i buty trzymamy na dole we keep our coats and shoes downstairs

- zadzwonić z dołu to phone from downstairs

- ból w dole pleców pain in the lower back, lower back pain

- sukienka z rozkloszowanym dołem a dress with a flared skirt

- spódnica z falbaną/haftem na dole a skirt with a ruffled/embroidered hem

- wystrzępiony dół spódnicy the frayed hem of a skirt

- spodnie rozszerzane na dole flared trousers

- nogawki zwężające się/rozszerzające się ku dołowi tapered/flared (trouser) legs

- rękawy dołem a. na dole wąskie tapered sleeves

- patrzeć na kogoś z dołu to look up at sb, to look at sb from below

- z dołu dochodziła głośna muzyka loud music was coming from downstairs a. (down) below

- dołem biegła wąska ścieżka there was a narrow path (down) below

- dołem a. w dole płynie potok there a creek (down) below

- pójść dołem to take the low road a. route

- przejść dołem (pod szlabanem) to go under (a gate)

- żeglować/płynąć w dół rzeki to sail/swim down a river a. downstream

- w dole rzeki widzieliśmy rozległe pola we saw the extensive fields that lay downriver

- z góry do dołu [przeczytać, sprawdzić] thoroughly, all the way through

- zmierzyła go wzrokiem od dołu do góry she looked him up and down

- na dole drabiny społecznej on the bottom rung of the social ladder

- liczyć od pięciu w dół to count down a. backwards from five

- ceny/akcje idą a. lecą w dół prices/stocks are going down

- wynagrodzenie płatne z dołu salary paid at the end of the pay period

- usługa jest płatna z dołu the fee for the service is payable (up)on completion

- za dostarczony towar płacimy z dołu we pay (for goods) on delivery

- □ dół garbarski tanning pit

- dół gnilny septic tank

- wilczy dół pitfall